#031 Herfst 2015

#031 Herfst 2015

Beukenblad-4343

 

 

 

 

Wat is het dit najaar mooi in het bos.  Er zijn nog geen najaarsstormen geweest en veel blad is mooi aan de bomen gebleven. Even geen verhaaltje, maar wat mooie beelden van de herfst.

Groenendaal-4265
Park Groenendaal bij Heemstede

WPNatuur-2395
Mycena

WPNatuur-2385
Mycena
WPNatuur-2375
Geweizwammetje

BeukenbladElfenbank-4337
Elfenbankje tussen het beukenblad

Beukennoot-4346
Beukenblad en beukennoot

Beukennoot-4348
Beukennoot

Blad-4293
Herfstblad

Mycena-4313
Mycena

amethistzwam
Amethistzwam

Porseleinzwam-4232
Porseleinzwam

Zijige Inktzwam-4339
Zijige Inktzwam

zwam-4327
Mij onbekende zwam

Zwarte Zwam-4304

Groenendaal-4388
Park Groenendaal
Maar genoeg achter de computer gezeten, nu weer het bos in!

#030 Damhertenbronst

#030 Damhertenbronst

 

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Portret Bok

AWD, Eendenvlak bij zonsopkomst

AWD, ingang de Zilk

Als laatste van mijn drie blogs over de hertenbronst Het Damhert. De damhertenbronst vindt ongeveer in de laatste twee weken van Oktober  plaats. De Amsterdamse Waterleidingduinen is de beste plaats om er getuige van te zijn. Dat is niet te ver bij mij vandaan, dus dit najaar ben ik er enkele keren geweest. Een van de plekken waar je grote aantallen damherten kunt zien, is het Eendenvlak bij de ingang de Zilk. Dus op een mistige morgen richting de Zilk gereden. Je kon nauwelijks vooruit kijken, en fotograferen was vrijwel onmogelijk. Ik had gehoopt op wat mooie plaatjes met grondmist, maar helaas. Nadat de zon opkwam kleurde de hemel prachtig rood en had ik toch mijn ‘geluksmomentje’.

 

Damherthindes  (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Damherthindes bij het Eendenvlak

 

De zon werd krachtiger en het werd lichter. Voordeel van een beetje mist is wel dat je mooie kleuren krijgt. Deze twee dames lijken verwonderd te kijken naar die man die al zo vroeg door hun tuintje loopt. Ook meneer  Damhert was aanwezig.

Damhert  bok (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Damhertbok Eendenvlak

Het nadeel van het Eendenvlak is dat ook de herten je van grote afstand zien komen. Dus fotos van vechtende mannen zat er niet in. Ze waren vertrokken voordat ik op ‘fotoafstand’ was. Toch maar weer naar de bosjes achter de Oranjekom. Daar was het beter,  met oa deze burlende  bok.

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Burlende bok bij de Oase

Je hebt hier echter altijd wel weer wat takken in beeld.  De mannetjes waren niet alleen aan het burlen, maar af en toe kwam het ook tot een flink gevecht.

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Vechtende bokken

 

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Vechtende bokken

Het overwinnende mannetje staat triomfantelijk te kijken naar zijn tegenstander die op de loop gaat.

Winnende bok Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Overwinnaar

Verliezende bok Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Verliezer gaat op de loop

 

Dit vechten is niet helemaal zonder gevaar, deze bok heeft een flink stuk van zijn gewei verloren.

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Bok met half gewei

 

Wat mij opviel bij de damherten is, dat de mannen blijven grazen en eten. Dat had ik bij de Edelherten niet gezien, daar eten de mannen gedurende de bronst nauwelijks.

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Grazende hindes is normaal

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Maar grazende bokken tijdens de bronst?

 

Wel gelijk is, dat ze een kuil voorzichzelf graven en zich daarin af en toe terugtrekken om wat tot rust te komen.

 

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Bok in rustkuil

Deze bronst van damherten is eigenlijk heel bijzonder. Dat  werd mij later duidelijk. Ik raakte in gesprek met twee Belgische fotograferen die helemaal hiernaartoe waren gekomen om de bronst te fotograferen. Een dat hebben wij zomaar in onze achtertuin.

 

Damhert (Dama dama) Damhirsch Fallow Deer

Burlende bok

Nog even ee een keer burlen en dan weer een jaartje wachten op dit mooie spektakel.

#029 Edelhertenbronst

#029 Edelhertenbronst

 

Roedel edelherten (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Roedel edelherten

Het Edelhert is de grootste van de drie inheemse hertensoorten. Als de zomer voorbij is en de nachten kouder worden komt de bronst van de edelherten op gang. Het kan per gebied enkele weken verschillen, maar grofweg vindt de edelhertenbronst plaats in de laatste twee weken van september.

 

Edelhertgeit in heide. (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhertgeit in heide.

Er vindt een aantal lichamelijke veranderingen plaats bij zowel vrouwelijke (Hindes) als mannelijke beesten (Bokken). De vrouwen worden in deze periode gedurende een dag drachtig.  Het mannetje bevrucht het vrouwtje dan. Jagers noemen dat dat de hinde wordt beslagen. Vindt de bevruchting niet plaats op die dag, dan is het 18 dagen later weer raak en kan alsnog een poging  worden gedaan.

Edelhertengeiten (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhertengeiten

 

Edelhert (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhert

Bij het mannetje is de lichamelijke verandering uiterlijk duidelijker zichtbaar. Uiteraard het imposante gewei. De nek zwelt op.

Om te imponeren haalt het mannetje het gewei door gras of hei en draagt dat dan vaak met zich mee.

Edelhertbok smijt gras en heide omhoog (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhertbok smijt gras en heide omhoog

Edelhert met hei en gras  op gewei(Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhert met hei en gras op gewei

 

Hij neemt modderbaden en beplast zichzelf om zijn geur nog duidelijker onder de aandacht te brengen.

Edelhert beplast zich(Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhert beplast zich

 

Ook is het mannetje nu in staat tot “Burlen” een soort imposant loeien, dat van ver is te horen in het bos. Hiermee geeft hij aan: “dit is mijn territorium en de hindes in dit gebied behoren aan mij”.

Burlend Edelhert (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Burlend Edelhert

Burlend Edelhert (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Burlend Edelhert

Dit territorium wordt sterk verdedigd naar andere dominante mannetjes. Als een ander mannetje zich aandient, wordt die verjaagd. Als het ook een sterk dominant mannetje betreft komt het soms eerst nog tot een gevecht. Indien het verschil in kracht en dominante groot is, wordt er niet eens gevochten, maar gaat het andere mannetje meteen op de loop.

 

Gedurende de bronst worden in het Nationaal Park de Hoge Veluwe allerlei bronst-aktiviteiten georganiseerd.  O.a. worden er excursies gehouden, waarbij je vanuit wildkansels de bronst kan bekijken. Ook worden op bepaalde plekken de herten naar de randen van de rustgebieden gelokt, door voedsel neer te gooien.

Voeren herten tijdens bronst NPHV

Voeren herten tijdens bronst NPHV

Dit trekt ieder jaar weer grote aantallen fotografen.   Het NP doet dit om de bronst voor iedereen zichtbaar te maken. Mijn persoonlijke theorie is ook dat ze hiermee willen voorkomen dat al die fotografen of eigen houtje het veld intrekken en dat op deze wijze de ‘narigheid’ wordt beperkt.

 

(Cervus elaphus)
Fotografen in het NPHV tijdens hertenbronst

Het is een bijzondere belevenis om tussen al die fotografen te staan. En ook het sociale aspekt is waard om te bekijken. Het is net een reünie.  Sommigen komen met de hele familie, kamperen gedurende de bronst een aantal weken in de buurt en komen iedere dag rond 3 uur naar de Wildbaan op het NP de Hoge Veluwe. Er worden bekenden gegroet, nieuwe vrienden gemaakt, kortom een soort eigen subcultuurtje. Leuk om een keer gezien te hebben.

 

Hoe het ook zei, als dan de herten tevoorschijn komen, is het ondanks al die mensen, toch een speciale gebeurtenis.

Roedel geiten uittredend (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Roedel geiten uittredend uit bosrand

 

 

Uiteraard zijn er meer plekken op de Veluwe waar bronst plaatsvindt en dan meer in de ‘echte wilde natuur’. Uiteindelijk spreekt mij dit meer aan. ’s Morgens heel vroeg als het nog donker is het bos, naar een open plek waar herten soms komen.

Edelhert in ochtendlicht, veluwe omgeving Hoenderloo (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhert in ochtendlicht, veluwe omgeving Hoenderloo

 

Als het dan wat mistig is en de zon langzaam opkomt is het geweldig om dan in de verte langzaam de contouren van een mannetjeshert te zien opduiken en het burlen te horen.  Technisch misschien niet volmaakt, maar wel een van mijn favoriete fotos.

 

Edelhert in ochtendmist  (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch
Edelhert in ochtendmist omgeving Hoenderloo

 

Later op de dag wordt het een en ander duidelijker zichtbaar. Het mannetjes hert dat dan al enkele weken bezig is met de bronst begint vermoeid te raken. Er is al enkele weken niet gegeten. Even rustig in een kuil liggen en af en toe wat vermoeid burlen.

 

Vermoeid edelhert in  rustkuil (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch
Vermoeid edelhert in rustkuil
Edelhert burlend in  rustkuil(Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch

Edelhert burlend in rustkuil

 

Als begin oktober dan de bronst voorbij is, treedt de rust weer in in het bos. De roedels ontbinden zich, mannetjes trekken zich terug en verdragen elkaars aanwezigheid weer. In  Juni van het jaar daarop worden de kalveren dan geboren en enkele maanden later begint het circus opnieuw. Ik hoop er dan weer op nieuw bij te zijn.

 

Edelhertbok in heide, (Cervus elaphus), Red Deer, Rothirsch
Edelhertbok in heide, NPHV
#028 Reeënbronst

#028 Reeënbronst

Reebok en reegeit (Caprelus capreolus), waarij de reebok suggestief zijn tong uit zijn bek heeft

Reebok en reegeit.

Het Ree is de meest algemene hertensoort in Nederland. Het precieze aantal is niet bekend maar wordt geschat op meer dan 100.000 exemplaren.

De bronst vindt plaats vanaf midden juli, tot begin augustus.  In die periode heeft iedere dominante bok een eigen territorium dat verdedigd wordt tegen andere bokken.

Dominante reebok (Caprelus capreolus) tijdens de bronst

Dominante reebok

 

Reebok tussen het boekweit (Caprelus capreolus)

Reebok tussen het boekweit

Jonge reebok, spitser (Caprelus capreolus)

Spitser die wordt verdragen in het territorium

Zwakkere jaarlingen (bokken geboren in hetzelfde of voorgaande jaar) worden getolereerd, maar andere bokken worden verjaagd.

 

Portret Reegeit (Caprelus capreolus)

Twee reebruine ogen …

Ook de geiten houden er een territorium op na wat dan samenvalt met dat van de dominante bok.

 

Reebok en reegeit (Caprelus capreolus)

Reebok en reegeit (Caprelus capreolus)

De geiten in het territorium zijn ieder in de bronstperiode gedurende 3 a 4 dagen bronstig. De bok rent dan in rondjes achter de geit aan.

Reebok zit reegeit achterna tussen het boekweit (Caprelus capreolus)

Reebok zit de geit achterna

 

Er wordt meerdere keren gepaard. Veel termen komen uit de jacht, waar men zo zijn eigen taal heeft.  Hier heet het dat de geiten worden ‘beslagen’.

 

Reebok en reegeit tussen het boekweit (Caprelus capreolus)

Reebok en reegeit tussen het boekweit

Na de bronst verdwijnen de bokken uit het zicht. Ze moeten dan nieuwe krachten opdoen. Ook de geweien worden dan ‘afgeworpen’. Nu ja, ze vallen er gewoon af. De bokken houden er dan ook geen territorium meer op na, dat zou immers zonder gewei ook niet verdedigd kunnen worden.

 

De vrucht in het geitenlichaam gaat nu in kiemrust en begint zich pas in de winter verder te ontwikkelen. In de periode mei-juni worden dan de jonge reeën geboren.

Tenslotte nog wat plaatjes, oa een opname het laatste avondlicht.

Dominante reebok (Caprelus capreolus) in het laatste avondlicht

Dominante reebok (Caprelus capreolus) in het laatste avondlicht

Dominante reebok (Caprelus capreolus) in het laatste avondlicht

Reebok in het laatste avondlicht

 

#027 Hertenbronst

#027 Hertenbronst

 

3 soorten Herten

Ree, Damhert Edelhert


Meestal wordt bij hertenbronst gedacht aan de bronst van Edelherten zoals die midden september tot begin oktober plaatsvindt. Maar er zijn in Nederland nog twee inheemse herten die aan het einde van de zomer / begin van de herfst een brondt periode kennen. De eerste is het ree. De bronst daar vindt plaats van midden Juli tot begin Augustus. Tenslotte het damhert als laatste, van de 2e tot de 4e week van Oktober.

 
 
 

Reebok

Reebok

Het ree is in Nederland het meest algemene hertensoort.  Je kunt reeën in alle typen terrein tegenkomen, bos, weide etc. Het is moeilijk tellen, maar de schatting is dat er in Nederland meer dan 100.000 reeën voorkomen. Als je ’s morgens vroeg, of tegen zonsondergang het bos ingaat is de  kans een ree tegen te komen vrij groot.

 
 
 

Edelhert

Edelhert

 
Edelherten, kun je vinden in de Oostvaarderplassen, in Limburg en uiteraard op de Veluwe. Gedurende de bronstperiode worden in het Nationaal Park de Hoge Veluwe de Edelherten gevoederd (hoewel we dat om de een of andere reden niet zo mogen noemen daar) en kun je ze heel goed bekijken.

 
 

 
 

 

Damhert

Damhert, bok

Damherten komen in grote aantallen voor in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Geschat wordt dat er rond de 3200 damherten rondlopen in de AWD. De gemeente Amsterdam, als beheerder van het terrein heeft besloten dit aantal door afschot terug te brengen tot rond 800. Het argument hiervoor is, dat het huidige hoge aantal damherten leidt tot overbegrazing wat verminderde biodiversiteit tot gevolg heeft.

 
 

 
 

 

Hierboven de verschillende soorten bokken afgebeeld, hieronder de geiten. Dit als inleiding tot de volgende drie aparte blogs. De bronst van ieder van de drie soorten zal ik een aparte blog beschrijven met foto’s.

 

Reegeit

Reegeit tussen het Boekweit. Gooi.

Edelhertgeit tussen de Heide

Edelhertgeit in het Nationaal Park de Hoge Veluwe

Damhertgeit

Damhertgeit in de Amsterdamse Waterleidingduinen

#026 Watersnip

#026 Watersnip

 

Watersnip, Gallinago gallinago, Common snipe, Bekassine

Watersnip

 

Het najaar is een tijd van weemoed. Naar de zomer bv. Of naar de snip, u weet nog wel het biljet van honderd gulden. Ik verlang niet echt terug naar de gulden, maar de afbeeldingen op de bankbiljetten waren naar mijn idee mooier dan nu. De ontwerpen van Ootje Oxenaar waren uniek. Voor de snip werd hij natuurlijk wel een beetje geholpen door de natuur. De Watersnip is een prachtige vogel.

Biljet honderd gulden

Ootje Oxenaar

 

 

Bij het laatste bezoek aan boer Murk, meldde hij al dat september de maand is van de Watersnip. Een lastige vogel om te zien te krijgen. Erg schuw. Als je door een waterrijk gebied loopt met rietvelden, schiet hij/zij af en toe weg en kun je er aardig van schrikken. Maar te zien krijgen valt nog niet mee.

Watersnip, Gallinago gallinago, Common snipe, Bekassine

Watersnippen

 

Aan de foto’s is niet goed de afmeting te zien, maar het is een betrekkelijk kleine vogel. Ongeveer het formaat van eens Spreeuw. Altijd een wat verbaasde blik.  De naam geeft al aan waar de Watersnip zich bij voorkeur ophoudt:  moerasachtige gebieden, natte weilanden en venen.

In de herfst komen ze in groepen bij elkaar. Je kunt ze dan zien foerageren voordat ze doortrekken naar Afrika.  Wilt u ze zelf zien, in Maart komen ze weer terug. Tot die tijd zult u het met mijn foto’s moeten doen.

Watersnip, Gallinago gallinago, Common snipe, Bekassine

Watersnippen

 

 

In de buurt van de plas vlogen regelmatig Kiekendieven over en gingen de vogels er vandoor. Deze foto is flink uitgesneden, dus de scherpte is niet meer helemaal geweldig.

Bruine kiekendief, Circus aeruginosus, Marsh harrier, Rohrweihe

Bruine kiekendief

 

De Tureluur  hield ook goed de lucht in de gaten.

Tureluur, Tringa totanus, Common redshank, Rotschenkel

Tureluur

 

Ook de Meeuwen waren op jacht. Hier met een onfortuinlijke muis.  Uiteraard weten we niet of de muis zijn luchtavontuur heeft overleefd, maar het zag er niet goed uit.

Meeuwen met muis

Meeuwen met muis

 

Een paartje zwarte ruiters vertoonde zich ook nog.

Zwarte ruiter, Tringa erythropus, Spotted redshank, Dunkler Wasserläufer

Zwarte ruiters

 

En tenslotte deze Bergeend, die had besloten een hele voorstelling van zijn wasbeurt te maken, inclusief een optreden als kerstengel.

Bergeend, Tadorna tadorna, Common shelduck, Brandgans

Wasbeurt Bergeend

Bergeend, Tadorna tadorna, Common shelduck, Brandgans

Bergeend speelt Engel

 

Als laatste tenslotte toch nog een trio Watersnippen, daar gaat deze  blog immers over. Toen ik de foto later terugkeek, kreeg ik kreeg een sterke associatie met een samenzwering https://www.rijksmuseum.nl/nl/pers/persberichten/rembrandts-claudius-civilis-tijdelijk-in-het-rijksmuseum en moest ik onmiddellijk aan dit schilderij van Rembrandt denken, inclusief de mooie goudbruine tinten…….

Watersnip, Gallinago gallinago, Common snipe, Bekassine

Geheim genootschap Watersnippen

 

uitsnede 'De samenzwering van de Bataven onder Claudius Civilis'

‘De samenzwering van de Bataven onder Claudius Civilis’ 1661-62