door Henk | dec 12, 2019 | Overig |
Libellen leven het grootste gedeelte van hun leven onder water als larf. Pas aan het einde van hun leven, als het tijd is voor de voortplanting komen de larven boven water. Ze zoeken dan een rietstengel, graspol of tak en kruipen naar boven. Ze hechten zich bovenin vast en ondergaan dan een gedaante verwisseling.
Uitsluipende Viervlek, lichaam nog niet uitgekleurd, vleugels nog niet volledig opgepompt
De rug van de larve scheurt open, de libel kruipt eruit, poten eerst. Hij klemt zich nu vast en begint vleugels en lichaam op te pompen. Als dit is gedaan begint het proces van uitharden, dat wel enkele uren kan duren. Tenslotte als alles in vorm is en goed opgedroogd vliegt de nieuwe libel weg. Het is een fascinerend proces om te zien en moeilijk vast te leggen. Een onrustige achtergrond, niet te voorspellen waar en wanneer het gebeurt, dus geduldig zoeken is het motto. Begin Juni ontdekte ik bij het Naardermeer een Viervlek in wording. Hij/zij was net uit het larvenhuidje gekropen.
Uitsluipende Viervlek, de vleugels zijn gevormd.
De vleugels werden nog opgepompt. Even later waren de vleugels gevormd en kon het drogen beginnen. Je kunt hier zien dat ook het lichaam nog niet ‘uitgekleurd’ is. Even later is de libel gereed.
Viervlek
De eerste vlucht wordt gemaakt. Wat achter blijft is het lege huidje.
Larvenhuidje van een Viervlek
Het hele proces kan bij sommige libellen wel vier uur duren. Helaas heb ik het begin en het eind niet meegemaakt. Ook van het uitsluipen van een Blauwe Glazenmaker kon ik maar een klein stukje vastleggen, van het net uitkruipen tot het oppompen van de vleugels. Maar zo blijft er steeds iets op mijn fotografische wensenlijst.
Uitsluipende Blauwe glazenmaker, net uit zijn larvenhuid gekropen
Uitsluipende Blauwe glazenmaker, vleugels worden volgepompt
door Henk | dec 7, 2019 | Blog, Natuur, Overig |
Rietorchis
Ik ben al een paar jaar lid van het IVN Amstelveen (Vereniging voor Natuureducatie). Het IVN kent diverse werkgroepen o.a. de werkgroep “Fotografie” waar ik deelnemer van ben. Een keer per jaar wordt er in samenwerking met de Paddenstoelenwerkgroep een avond georganiseerd waar we ons werk tonen aan andere leden. Dit jaar was het Fotografie-thema “De Nederlandse Kust”. Prachtige beelden kwamen voorbij van stranden, vogels en meer wat we aan de kust aantreffen. Ik heb een presentatie gegeven over de Orchideeën die aan de Noord-Hollandse kust voorkomen en ik dacht dat het wel aardig was dit verhaaltje ook op mijn website te zetten. Hierbij dus. In Nederland komen zo’n 50 soorten wilde orchideeën voor. De hotspots zijn de kalkgraslanden in Zuid-Limburg, de veenweidegebieden in Drenthe en dan de Nederlandse kuststrook. Van alle in Nederland voorkomende orchideeën kun je de helft aantreffen aan de kust. Wat Zuid-Limburg en de kust gemeen hebben is … kalk. De kalk in het Limburgse landschap is verklaarbaar doordat hier in het krijt, het geologisch tijdperk dat duurde van 145 miljoen jaar geleden tot 66 miljoen jaar geleden een zee stond. De kalkskeletten van gestorven zeedieren zakten naar de bodem en vormde op den duur een dikke laag kalk (de huidige mergellagen). De Nederlandse orchideeën soorten zij liefhebbers van arme, kalkrijke gronden en voelen zich dus prima thuis in Limburg. Maar de kuststrook dan. Kalk is makkelijk oplosbaar in water en de grote rivieren zorgen dan ook voor een voortdurende aanvoer van kalk. Zonder deze aanvoer zou de kalk snel uitspoelen zouden het snel gedaan zijn met de grote aantallen wilde orchideeën. In het noorden van Noord-Holland is er minder aanvoer van kalk, de duinen zijn daar ‘grijzer’, de grens ligt ergens bij Bergen. Blonde duinen in het zuiden, grijze duinen in het Noorden, met andere planten gemeenschappen en andere orchidee soorten. We beginnen onze tocht in het noorden van de provincie, het Zwanenwater. Een prachtig gebiedje met veel natte duinvalleien die al tijden niet bewerkt of bemest zijn en daardoor hun voedselarme kwaliteit hebben behouden. Het opkomende duinwater is ook van goede kwaliteit, dus alle voorwaarden zijn er voor een mooie orchideeën populatie. Dat begint midden mei met als eerste de Brede Orchis. Deze soort behoort tot de handekenskruiden, een groepje orchideeën die lastig zijn te determineren en vaak ook nog onderling kruisen. Maar hier dus de brede orchis.
Brede orchis
Een veld met Brede orchis
Brede orchis tussen het gras
De Brede orchis wordt vanaf eind mei opgevolgd door de Riet orchis.
Een soort die wat iconisch is voor de Nederlandse orchideeën. Een ander exemplaar dat we er vinden is de Gevlekte orchis.
Gevlekte orchis
Tenslotte in het het rijtje handekens kruiden die we vinden in de natte duinvalleien van het Zwanenwater is de Vleeskleurige orchis.
Vleeskleurige orchis
Handekenskruiden heten overigens zo omdat de knolletjes lijken op twee uitgestoken vingertjes. Tussen deze paarse schoonheden staan ook de bloemen van de Grote keverorchis.
Grote Keverorchis
In deze bloemetjes zou je met veel fantasie kevertjes kunnen herkennen.
Grote keverorchis
Ook vind je er nog al eens de bestuivende boktorretjes op waar de naam ook vandaan kan komen. Om deze kevertjes te lokken verspreid de Keverorchis een muskusachtige geur die erg aantrekkelijk is voor de bestuivers. Een heel tere schoonheid die je hier tegenkomt is de Welriekende nachtorchis.
Welriekende nachtorchis
Welriekende nachtorchis detail
Prachtige witte bloemetjes, bijna van doorzichtig porselein. In de avond en ’s nachts schijnt deze orchidee een geur te verspreiden die nachtvlinders aantrekt. Tenslotte in het Zwanenwater een van mijn favorieten, de Bijenorchis.
Bijenorchis
Bijenorchis
De naam komt van de vorm die op een bij schijnt te lijken (als je graag wilt). De Bijenorchis komt in bloei begin juni, in de tijd dat er ook Darren zijn van wilde bijen. De darren proberen te paren met de orchis, komen er dan achter dat ze zijn gefopt en vliegen gefrustreerd weg. Bij deze schijnparing hebben ze echter al wat pollen op hun rug gekregen. De frustratie leidt ertoe dat ze niet meteen opnieuw een schijnparing doen met de naastgelegen Bijenorchis, maar dat ze een stukje wegvliegen voordat ze nieuwe poging doen. De frustratie zorgt er op deze wijze voor dat er genetische variëteit blijft bij de Bijenorchis. Deze samenhang, de bloeitijd op een moment dat er al we Darren zijn, maar nog niet zo veel vrouwtjesbijen, de frustratie etc is een voorbeeld hoe alles in de natuur samengrijpt en volgens mij nog een van de vele onbegrepen wonderen. Dus deze bestuiving zorgt voor genetische variëteit en dat is nodig, omdat een groot gedeelte van de voortplanting bij deze orchis plaatsvind dmv zelfbestuiving waar uiteraard geen variatie plaatsvindt.
We zakken nu af naar de Schoorlse duinen. De zogenaamde grijze duinen, er is hier minder kalk dan in het zuiden van de Provincie. Maar wat hier wel zijn zijn oude Dennenbossen en dat is wat de Dennenorchis nodig heeft.
Dennenorchis
Een heel klein plantje waar je makkelijk overheen kan kijken. Maar wel een zeldzaamheid. Naast Texel en in de provincie Drenthe vind je alleen hier in de Schoorlse duinen een kleine populatie. Ik sprak mensen die er dagelijks langs wandelen en die het nooit was opgevallen dat hier de zeldzame Dennenorchis staat.
Dan nog meer zakken naar de duinen bij Tatasteel voor het Hondskruid.
Hondskruid
Anacamptis pyramidalis.
Hondskruid
De naam zegt iets over de vorm, een schuin torentje van paarse bloempjes. Vrij zeldzaam en ten gevolge van de opwarming verschuift zijn verspreidingsgebied naar het Noorden. Het blijkt dat als de omstandigheden goed zijn, soorten massaal kunnen voorkomen. Hier in de duinen van Tatasteel hoef je niet lang te zoeken om het hondskruid tegen te komen. Let als je hier komt ook eens op het Bremraap, een vrij zeldzame halfparasiet.
Tenslotte het laatste gebied dat ik vandaag wil noemen, het Kennemerstrand. Het Kennemerstrand is ontstaan bij de verlenging van de Zuidpier zo’n 50 jaar geleden. Het natuurgebiedje wat toen ontstond is in 2012 gedeeltelijk vrijgemaakt van wilgenopslag en struiken om zo de natte duinvalleien meer ruimte te geven. Zo rond het begin van deze eeuw is ook nog het grondwaterpeil omhoog gekomen doordat er minder grondwater werd opgepompt. En sinds dit jaar worden aan de Oostzijde honden geweerd. Alles bij elkaar heeft dit geleid tot een gebied waar vele orchideeën zich thuisvoelen en zijn opeens ook wat zeldzame soorten opgedoken. De Rietorchis
is uiteraard ook hier te vinden. Zijn paarse bloemen tussen de gele bloemen van de grote ratelaar vallen onmiddellijk op.
Een andere soort die je hier in grote getale ziet is de Moeras wespenorchis.
Moeraswespenorchis
Het is een broer van de Brede wespenorchis, de meest algemene soort in Nederland.
Brede wespenorchis
De Moeraswespensorchis plant zich voor door middel van worteluitlopers. Als er dus enkele voorkomen vormen zich al vrij snel velden en een behoorlijke populatie. In deze jonge duinvalleien met veel schelpkalk en door het voedselarme, mineraalrijke grondwater voelt de Moeraswespenorchis zich hier prima thuis. Dan twee meer zeldzame soorten, allereerst de Groenknolorchis,
Groenknolorchis
die hier op het Kennemerstrand een van zijn weinige plekken heeft gevonden in Nederland. Hij is heel zeldzaam en ook Europees beschermd. En dan de Honingorchis,
Honingorchis
Honingorchis
klein maar met een bedwelmende honinggeur. U kunt er nu rustig aan ruiken zonder dat u bang hoeft te zijn dat een hond u bespringt, een minder prettige ervaring die ik een tijdje terug had. Maar het bloemetje is maar 10 cm hoog, dus ik moest door de knieën. Hij was in Nederland bijna verdwenen en staat nu op de rode lijst, hier dus te bewonderen. Dan langs de wegen aan de kust vind u de Brede wespenorchis, zoals gezegd, de meest algemene soort in Nederland, zo algemeen dat toen ik de gemeente Haarlemmermeer belde om te vertellen dat een exemplaar tegenover mijn huis bij het reguliere onderhoud was gesneuveld, mij werd verteld dat die zo algemeen is, dat de gemeente die gewoon meemaait dus dat ze niet voor mij konden betekenen. Dat geldt gelukkig niet voor het laatste exemplaar van vandaag, de Bokkenorchis.
Bokkenorchis
Bokkenorchis
Ook vrij zeldzaam. Het bladrozet wordt al in de winter gevormd en is vorstgevoelig. Reden waarom deze soort in Nederland nog niet veel is doorgedrongen, maar door de opwarming, schuift ook deze soort steeds verder naar het noorden. Dus zo maar opeens in de berm van de kustwegen kunt u deze beauty tegenkomen, een prachtig exemplaar om vandaag mee af te sluiten. Ik mis nog een paar soorten, zoals de uiterst zeldzame Harlekijn en de wat algemenere Grote muggenorchis, dus tips zijn welkom. Ik hoop u met deze korte rondleiding wat inkijk te hebben gegeven in de orchideeën van de kuststrook. Ga erop uit het is beslist de moeite waard.
door Henk | dec 7, 2019 | Blog, Natuur |
Paartje Kerkuilen
We naderen het einde van het jaar. Het is koud en regenachtig. Niet de beste omstandigheden om buiten te spelen. Soms nog wel een dagje in een vogelhut, maar om echt er op uit te gaan zijn de omstandigheden niet zo goed. Tijd om wat achterstand weg te werken. Ik heb al een tijdje niets op mijn website gezet, dus in de komende weken hoop ik die achterstand weg te werken. Begin juni ben ik naar de achterhoek geweest, op zoek naar de Kerkuil. In het Engels heet de kerkuil “Barnowl” en dat is misschien wel een wat betere benaming. Dit is namelijk de favoriete plek van de kerkuil.
Kerkuil close-up
Donkere hoekjes in gebouwen in de nabijheid van mensen. Jaren terug waren we in Limburg en boven de poort van het hof waar we logeerde woonde ook een Kerkuil. Ze zijn heel omgevingsgebonden en blijven veelal op dezelfde plek. Als je een kerkuil wilt zien of fotograferen moet je in de late avond zijn, als het donker wordt gaan ze op muizenjacht. Ze vliegen zoals alle uilen geluidloos en doemen dan opeens op als witte schim. Ze kunnen dan een ijzingwekkende kreet slaken die je de stuipen op het lijf jaagt. Om deze reden werden kerkuilen vroeger gezien als duivelse vogels en werden ze soms door boeren boven deuren gespijkerd om onheil af te wenden. De kerkuil was door een aantal redenen bijna verdwenen uit Nederland maar is nu bezig met een comeback. In de Achterhoek is een fotograaf die woont op een boerenerf met ook een oude schuur. Op dit erf huist ook een Kerkuil. In de winter wordt die bijgevoerd en door de goede zorg is er een aantal nesten succesvol grootgebracht.
dode muis
De fotograaf heeft een opstelling gemaakt die het ook mogelijk maakt de Kerkuil te fotograferen. Dus begin Juni op naar de Achterhoek.
Setting Kerkuil
Na een paar kopjes koffie namen we onze plek en werd het langzaam donker. De opstelling was verlicht met een aantal bouwlampen, maar de lichtomstandigheden bleven moeilijk, met hoge ISO waarden en lange sluitertijden.
Paartje Kerkuilen
De vogels hebben overigens geen last van het licht in de loop der tijd zijn ze er aardig aan gewend geraakt.Na een uurtje wachten diende zich de eerste uil aan, adem in en de eerste opnamen. In de loop van de avond/nacht kwamen ze een paar keer terug. Om 2 uur vond ik het genoeg en zocht ik mijn B&B op. Mijn fotopartner is gebleven tot de volgende ochtend en kreeg een lekker ontbijtje geserveerd. Samen hadden we wat mooie opnames van een vogel die we zonder deze gecontroleerde omstandigheden nooit hadden kunnen fotograferen. Een mooie ervaring rijker hebben we de volgende dag nog wat door de Achterhoek getoerd en genoten van de prachtige omgeving.
Kerkuil close-up
door Henk | apr 16, 2019 | Blog, Natuur |
Rietzanger
Afgelopen week op zoek in het Schinkelbos naar de Blauwborst. Het was een zonnige dag en de omstandigheden leken redelijk. We waren wel wat laat op de dag, maar toch maar een kansje gewaagd. Dat viel tegen. Niet alleen geen Blauwborst, maar ook bijna geen andere vogels. Een enkele Rietzanger en wat Rietgorzen.
Rietgors
V Vormig Profiel, een Kiekendief!
Een veel fotografen, bijna nog meer dan vogels.
Dus wat teleurgesteld richting huis, maar ja, dat is het leven van een natuurfotograaf. Het kan wat tegenzitten. Totdat er opeens in de verte het v-vormige profiel van een roofvogel in de lucht verscheen!
Een meteen daarna in het riet aan de rechterzijde van de weg wegdook. Een Bruine Kiekendief! Snel de auto neergezet en het raampje open. Mijn medefotografe had eretribune. Ik besloot uit de auto te stappen en het dak als statief te gebruiken. Zo hebben we wel een uur lang naar de buitelingen zitten kijken van een paartje Bruine Kiekendieven.
Bruinen Kiekendief – Mannetje
Bruinen Kiekendief – Vrouwtje
We hebben in Nederland vier soorten Kiekendieven, de Steppenkiekendief, de Grauwe Kiekendief , de Blauwe Kiekendief en de Bruine. Kiekendieven zijn in de lucht te herkennen door hun V-vormige profiel en de ‘vingers’ aan de uiteinden van hun vleugels. Hierbij hebben de Grauwe en de Steppen er maar vier en de blauwe en de bruine 5. Dus onze kieken waren de bruine of de blauwe. Verder zijn de mannen van de blauwe veel egaler van kleur. De onze waren dus de bruine. Ook zijn er van de blauwe maar enkele tientallen in Nederland. Dus die kans was sowieso minder.
Kiekendief jagend boven het riet
Kiekendieven jagen op gehoor, ze vliegen vaak enkele meters boven het maaiveld.
In de baltstijd, zoals nu maken ze vaak rare baltsvluchten hoog in de lucht. We konden dat wel waarnemen, maar fotograferen bleek toch een stuk lastiger.
En baltsend hoog in de lucht
Een ander kenmerk van de kiekendief is, dat ze zich als een blad naar beneden laten dwarrelen, richting nest. Dat was nog moeilijker scherp te krijgen. De autofocus van de camera blijft pendelen tussen gras en kiek. Nog wat meer oefenen dus.
De autofocus heeft het moeilijk met het verschil tussen riet en kiek
De kiekendieven werden ook belaagd door een paar kraaien. Hoewel de spanwijdte van de kieken behoorlijk is, is het toch een betrekkelijk kleine vogel. Ze boden wel partij aan de kraaien, maar die leken niet echt onder de indruk van snavels en klauwen.
Kraai en kiek geen goede maatjes.
Na dus een uurtje daar gezeten te hebben verscheen ook nog een paartje Torenvalken als kers op de taart. Dat was een mooie afsluiting van een onverwachte leuke middag natuurfotografie.
Kers op de taart, een paartje Torenvalken
door Henk | feb 1, 2019 | Reizen |
Ik was nog nooit in Florence geweest. Wat me tegenhield waren de verhalen over de drukte. Ik was bang dat ik geen goede indruk van de stad kon krijgen. Toch vond ik dat ik er een keer naar toe moest. Iedereen die er toe doet in de Italiaanse kunstgeschiedenis heeft wel gewerkt en gewoond in Florence. Het is de bakermat van de Italiaanse Renaissance. Dus begin november leek mij een goede tijd. Geen vakantieseizoen en hopelijk iets minder druk.
Dinsdag
Doumo, Santa Maria del Fiore
De KLM vloog mij er in een comfortabele 45 minuten heen. En een uurtje later checkte ik in bij mijn mooie B&B op het centrale plein van Florence, de Piazza della Repubblica. Mijn B&B lag op loopafstand van ongeveer alle hoogtepunten van Florence. Mijn middag besteding werd een ongedwongen wandeling om de buurt maar eens te verkennen. Ik kwam bijna automatisch bij de Duomo terecht. Na mijn eerste avondmaaltijd in Florence vroeg naar bed, om de volgende morgen gerichter de hoogtepunten af te gaan.
Woensdag.
Om 6.30 ging de wekker en rond 07.00 stond ik buiten. Het was nog donker en het leek een grauwe dag te worden.
Arno, vroege ochtendlicht.
Op naar de Arno. De centrale rivier die Florence doorsnijdt. De Ponte Vecchio stond uiteraard op mijn lijst van hoogtepunten en ik wilde vast verkennen waar het uitzicht op de brug het mooist was. Na een paar grauwe foto’s op naar mijn ontbijtadres voor een typisch Italiaans ontbijt, koffie met een zoet broodje.
Uffizi-museum
Hierna was het Uffizi aan de beurt.Het is het voornaamste museum van Florence en ik had thuis al een toegangsbewijs gekocht met een tijdslot. Meteen bij opening stond ik voor de deur. Uffizi betekent inderdaad kantoor. Het museum werd in rond 1570 gebouwd als het kantoor van Cosimo I. Klein uitstapje naar de geschiedenis, Cosimo 1 was de eerste groothertog van Toscane, in het zadel geholpen door paus Pius V. Cosimo herstelde het gezag van de Medici in Florence, nadat ze in 1494 waren verdreven. Het Uffizi dus. Nadat het kantoor was geweest is het na 1581 gebruikt om de kunstschatten van de Medici te tonen.
Tot de hoogtepunten horen een aantal kunstwerken die bijna Iconisch zijn te noemen, o.a. De bekende geboorte van Venus van Botticelli. Of zijn Primavera.De aankondiging van Leonardo da Vinci, de Heilige Familie van Michelangelo en de Medusa van Caravaggio. Van dit laatste schilderij is overigens een tweede versie op dit moment te zien in Utrecht, gaat dat zien!. Ik noem hier vier namen en doe hiermee absoluut geen recht aan de uitgebreide collectie van het Uffizi, het is teveel om op te noemen en het gaat maar door, de ene zaal met hoogtepunten na de andere.
Als je het Uffizi verlaat, kom je op de Piazza della Signoria met een openbare beeldengalerij: de Loggia dei Lanzi, en het Palazzo Vecchio, waarover later meer. De beeldengalerij had is ’s morgens al even bezocht, in alle rust. Er staat oa een kopie van de David van Michelangelo. De roof van de Sabijnse maagden door Giambologna. Eén stuk marmer! Voor mij een mooi onderwerp om zwart-wit opnames te oefenen. Een ander hoogtepunt is de Neptunus fontein, maar die was helaas ingepakt voor restauratie.
Na al deze indrukken was het tijd voor een kopje koffie. Mijn B&B was aan de Piazza della Repubblica en hier vind je ook het koffiehuis “Gilli” dal 1733. Een kopje cappuccino en een vruchtengebakje leverde mij een flinke aderlating op van rond de 15 €. Maar wel lekker. Mijn toch bracht mij nu naar de Piazza della Santissima Annunziata, waar je oa de Spedale degli Innocenti vind. Een ontwerp van Brunelleschi, dezelfde als van de Duomo. De voorgevel is versierd met geglazuurde medaillons van Andrea della Robbia.
Overigens, in de eerste helft van de 13e eeuw, of het Duecento bouwden de vijf voornaamste bedelorden in Florence ieder hun eigen kerk: de Dominicanen de Santa Maria Novella, de Franciscanen de Santa Croce, de Servieten de Santissima Annunziata, de Augustijnen de Santo Spirito en tenslotte de Carmelieten de Santa Maria del Carmine. Allemaal op een betrekkelijk kleine afstand van elkaar en uiteraard binnen de stadsmuren van het toen nog niet grote Florence. Hier foto’s van deze kerken.
Van links naar rechts: 1. Gevel van de Santa Maria Novelle (Dominicanen); 2. Santo Spirito (Augustijnen); 3. Planfond van de Santa Maria degli Carmine (Carmelieten); 4. Gevel Sante Croce (Franciscanen).
5. Ingang Santissima Annunziata (Servieten)
Ik vervolgde mijn rondwandeling naar de Franciscaner kerk, de Santa Croce. Deze kerk is niet door de ‘eerste generatie’ Franciscanen gebouwd. De heilige Franciscus had uitdrukkelijk verboden dat de orde zou bouwen. Hij wilde dat er gepredikt werd op pleinen en in bestaande kerken. Maar in 1224 werd toch begonnen met de bouw van de Santa Croce. Door de beperkte tijd die ik had ben ik er niet in geweest, maar dat is zeker voor de volgende keer. Je vindt er oa de graftombes van Michelangelo en Galileo. Er is ook een gedenkteken voor Dante en buiten ook een standbeeld van de dichter.
Santa Croce
Dante voor de Santa Croce
Via de andere oever van de Arno naar de Ponte Vecchio, een van de vele bruggen in Florence. De Oude Brug werd gebouwd in 1345 en is de enige brug die in WW2 niet werd opgeblazen. In het begin hadden leerlooiers, slagers en smeden hier hun werkplaatsen, maar vanwege het lawaai en de stank werden ze aan het einde van de 16e eeuw ‘verbannen’ en kwamen er goudsmeden voor in de plaats en dat is altijd nog zo.
Ponte Vecchio
Het werd wat later in de middag en tijd om mijn fotoplek voor de zonsondergang op te zoeken. Op naar de Piazza della Michelangelo, hoog boven Florence en met een mooi uitzicht over de stad. Ik was zeker niet de enige. Maar het was wel de moeite waard. Ik had het liever onbewolkt gezien, nu gingen de heuvels wat schuil achter de wolken, maar het leverde toch nog wel wat aardige plaatjes op.
Florence bij avond
’s Avonds eerst een lekkere Italiaanse maaltijd bij Giglio Rosso. Heerlijke papardelle (brede bandspaghetti) met wilde zwijnenragout en daarna een hele zeebaars.
Daarna nog een wandeling door de stad, oa naar de verlichte Duomo. Het was aardig druk hier en ook nog steeds regenachtig.
Duomo bij avond
Op het plein voor de dom het Baptisterium, een van de oudste gebouwen in Florence met schat uit de 4e eeuw. De bronzen deuren zijn wereldberoemd. Ghiberti moest meedingen om de opdracht en zijn panelen waren zo anders van stijl, dat ze vaak worden gezien als eerste werken in de periode die wij Renaissance zijn gaan noemen. Nadat hij eerst wat kleinere panelen had mogen doen, kreeg hij later de opdracht twee hoofddeuren te maken. Die werden bekend als “De Paradijspoort” Die van het Baptisterium zijn kopieën, de originelen zijn onderdeel van het museum van de Duomo.
De Duomo zelf, officieel genaamd de Santa Maria del Fiore, steekt met zijn grote koepel boven de stad uit. De koepel is van diezelfde Brunelleschi en wordt beschouwd als een meesterwerk van architektuur. Er is geen steunconstructie zoals tot die tijd gebruikelijk was, maar de bakstenen zijn als het ware zelfdragend door een soort visgraatstructuur. Brunelleschi had dit afgekeken van het Pantheon in Rome, dus ook hier Renaissance, wedergeboorte van de oude Romeinse kunstvormen.
Santa Maria del Fiore – Duomo,
Donderdag
De derde dag weer vroeg op. Op het programma stond de Brancacci Kapel in de kerk Santa Maria del Carmine. Ik was daar rond 09.15 maar helaas bleek de Kapel pas om 10.00 open te gaan. Dus nog wat rondgelopen en wat graffiti bekeken in de wijk van de kerk. Dit is nog een wijk die niet overlopen is door toeristen en je vind er nog een aantal oorspronkelijk handwerkplaatsen. Maar voor tienen stond ik weer voor de deur om de Brancacci kapel in te komen.
Brancacci kapel
Dit is voor mij een van de hoogtepunten van Florence. In deze kapel de Fresco cyclus over het leven van Petrus. Brancacci was een rijke koopman die opdracht gaf aan de schilder Masolino om de kapel te beschilderen. Deze begon in 1425 met zijn cyclus. Zijn leerling Masaccio maakte ook een aantal schilderingen maar stierf voor de voltooiing. Uiteindelijk werd de cyclus afgemaakt door Lippi in 1480. Het werk is een prachtige illustratie van de Renaissance en leent zich prima voor een vergelijking. Masolino schildert decoratief en dan valt het verschil met zijn leerling Masaccio heel erg op. Masaccio ’s stijl is eenvoudiger, maar veel emotioneler. Als je naar de verdrijving uit het paradijs kijkt, zie je een emotioneel portret. Lippi vervolgens is een meester in het gebruik van perspectief. Je ziet hier een prachtige ontwikkeling in schilderkunst. Het voordeel van mijn vroege komst was, dat ik de intieme Kapel enige minuten voor mij alleen had. Enige tijd later kwamen de eerste groepen en was het moeilijk de unieke sfeer weer te voelen van kort daarvoor.
Dus tijd om verder te gaan. Mijn volgende bestemming was de Santa Maria Novella. De kerk van de Dominicaanse orde.
Santa Maria Novella
De oudste van de vijf eerder genoemde kerken en gebouwd tussen 1279 en 1357. Het was deze dag mooi weer en op het plein voor de kerk was het aardig druk. Er vlak bij ligt het voornaamste station van Florence, ook dat draagt bij aan de levendige sfeer in deze omgeving. Deze kerk is een van de belangrijkste in Florence ook een van de grotere. Een aantal mooie kapellen en ook een uitgebreid complex van kloostergebouwen. De kruisgang heeft een aantal prachtige frescos van Uccello.
Santa Maria Novella kruisgang – detail – Ucello
Deze worden gerestaureerd en er was een tentoonstelling die deze restauratie in beeld bracht. In 1966 was er een flinke overstroming in Florence en de fresco’s zijn toen behoorlijk door het vocht aangetast. Maar nu worden ze dus gerestaureerd. Vele hoogtepunten in de kerk, maar een die ik hier noem, de Drie-eenheid van Massaccio (die van de Brancacci kapel), een prachtig voorbeeld hoe in de Renaissance perspectief werd ontwikkeld en portretten.
Santa Maria Novelle – Trinita – Masaccio
Op weg naar de Piazza di San Lorenzo. Dit is een Medici buurt, iets verderop vind je de San Lorenzo, de kerk met zijn kale voorgevel. Het is de parochikerk van de Medici, verbouwd door Brunelleschi in 1419. Ik probeerde ook nog de bibliotheek (Biblioteca Mediceo Laurenziana) te bezoeken, maar die is alleen ’s ochtends open en de volgende morgen zou ik alweer vertrekken, dus uiteindelijk alleen de kerk van buiten bekeken.
San Lorenzo
Iets verder in de straat is het Palazzo Medici Riccardi. Het paleis van de familie en het onderkomen van hun bank. Later kwam het in handen van de Riccardi familie, dus zo is de naam ontstaan. De bouwer, Cossimo (de oudere) wilde niet teveel pronken, dus is het een relatief sober paleis. Wel met een mooie binnenplaats met beelden. Ook hier alleen de buitenkant en de binnenplaats bekeken. De Rest voor een volgende keer.
Palazzo Medici Riccardi
Hierna ging het over de Ponte Vecchio naar het Palazzo Pitti. Dit gigantische paleis van een machtige bankiersfamilie heb ik alleen aan de buitenkant bekeken. Het was mooi weer en ik had even geen zin in binnenlopen. Daarna terug over de Ponte Trinita en daar rustig was stadsportretten zitten maken. Het zonnetje ging langzaam onder en het strijklicht gaf een mooi effect in de gezichten. Hier ook opnieuw de Ponte Vecchio gefotografeerd, terwijl langzaam de lichten aangingen. Een magische ervaring.
Ponte Vecchio
Vrijdag
De volgende morgen weer heel vroeg op, gepakt en alles klaar gezet. Het vliegtuig ging rond 11.00 uur dus veel tijd had ik niet. Nog wel even een kopje koffie bij Gilli. Nu staand aan de bar met een chocoladebroodje. De prijs was 1,80 €, vergelijk dat even met 15€ op de eerste dag, het verschil is zitten of staan. Hierna snel naar het vliegveld. Twee volle dagen is veel te weinig en doet Florence eigenlijk geen recht. Ik heb nog meer niet, dan wel gezien. Dat betekent nog zeker een keer terug.
