Oliver, de jonge Steenuil, in zacht middaglicht. Symbool van de wijsheid.  Contemplatief en beschouwend

Dit is het verhaal van een steenuiltje.  Laten we hem voor het gemak Oliver noemen.

 

 

Het verhaal van Oliver begint medio April, als zijn ouders paren. Zijn ouders zijn al jaren bij elkaar, Steenuilen zijn monogaam en vormen een paar voor het leven. 

Volwassen Steenuil, ouder van Oliver.

 

Het resultaat van de paring is vier mooie eieren. Dat is een gemiddeld aantal.  Het aantal eieren varieert meestal tussen de 3 en 5. De eieren worden met twee dagen verschil gelegd en de moeder van Oliver begint pas met broeden als het voorlaatste of laatste ei is gelegd. Dat is belangrijk, want dat betekent dat de eieren allemaal vrijwel tegelijk uitkomen en de jongen dus nagenoeg gelijk groot zijn. Bij andere (roof)vogels is dat weleens anders, daar wordt begonnen met broeden bij het eerste ei. Dit leidt er dan toe dat het oudste jong beduidend groter is dan het laatste en vooral in tijden van voedselschaarste heeft het kleine, laatste jong weinig kans. Maar dus niet bij  Steenuilen.

Jonge Steenuil op een oude boerenhek.

 

Het vrouwtje broedt alleen, het mannetje zorgt voor het voedsel.  Tijdens de broedpauzes gaat het vrouwtje zelf ook nog op jacht, zeker als het voedselaanbod krap is.  Het broeden duurt ongeveer vier weken en is dus een exclusief vrouwelijke taak. Na die vier weken kruipt Oliver dus bijna gelijk met zijn broers en zussen uit het ei.  De mannetjes verzorgen de bevoorrading, voor het grootste gedeelte regenwormen. Oliver blijft ongeveer 30 dagen in het nest, Hij klimt al vaak  al uit het nest hoewel hij eigenlijk nog niet goed kan vliegen . Na zo’n  uitstapje klimt Oliver  dan weer terug het nest in .

Jonge Steenuil klautert rond op een melkton

 

Gelukkig heeft de boer waar de ouders van Oliver hun nest hebben geen  gladde kraag onder het nest gemaakt, bv om marters tegen te houden. Hoewel goed bedoeld  leidt het er toe dat Oliver  niet meer kan  terugklimmen in het nest en zou omkomen.   Een week na die dertig dagen kan Oliver vliegen. Hij blijft  nog ongeveer 5 weken binnen het territorium en wordt nog door zijn  ouders van voedsel voorzien. Na die vijf weken is het afgelopen  en verlaat Oliver het territorium van de oudervogels om zelf in de omgeving een eigen territorium te zoeken.  Het is dan ongeveer eind Juli. Na ongeveer een jaar is Oliver zelf ‘geslachtsrijp’ en begint het feest opnieuw.

Oliver de Steenuil zal uitgroeien tot  een relatief kleine vogel, tussen 21-23 cm. Kleiner dan bv. een duif.  Hij  is een bodemjager, muizen als voornaamste voedselbron, maar ook wormen en insecten. Zo nodig rent Oliver achter zijn prooi aan, een koddig gezicht. Hij zal een eigen territorium creeeren, exclusief, dus zonder overlap en afgezien van zijn partner zal hij  absoluut geen andere Steenuilen dulden.

 Oliver heeft een hoog schattig gehalte, maar is toch echt een roofvogel. Anders dan andere roofvogels (drie tenen naar voren, een naar achter) kan Oliver  ook nog een extra teen naar achter draaien om zijn prooi (veelal muizen) nog harder vast te knijpen totdat hartslag stokt. 

Volwassen Steenuil met muis

 

Hij is een vogel van kleinschalige landbouwgebieden, van schuren, veestallen, holle bomen etc.  Het zal dan ook geen verwondering wekken, dat daar waar de landbouw en veeteelt intensiever wordt, de steenuil verdwijnt. Bijvoorbeeld door het rooien van alle oude, holle bomen. Vergelijk met name  Groningen en Friesland, waar de Steenuil nauwelijks meer voorkomt, met de Achterhoek en Limburg, waar je in Nederland nog de dichtste populaties vindt. Het was in de Achterhoek, waar ik na een flinke tijd zoeken een mooie plek vond om de Steenuilen van vandaag te bewonderen.

Hoewel Oliver over het algemeen ’s avonds en ’s nachts jaagt geldt voor hem en andere steenuilen  dat het ook echte zonaanbidders zijn. Je vindt hem  vaak zittend in het zonnetje, wel vlak bij een plek waar hij zich in geval van nood snel in veiligheid kunnen brengen.  Het helpt dat ze een vast territorium hebben, waar hij alle hoeken en gaten kent.

Volwassen Steenuil in laatste avondlicht

 

De steenuil is vernoemd naar de godin Athena. De latijnse naam van de Steenuil is Athena noctua. De nachtelijke Athena.  Goden en godinnen konden in het oude Griekenland verschillende gedaantes aannemen en een van de gedaantes van Athena was Athena Glaukopis, de uil-ogige Athena. In die gedaante werd zij vaak afgebeeld met haar symbool, de Steenuil. De Steenuil was daarmee ook de vogel van de wijsheid.

Het  z.g. schattige van steenuilen is iets van deze tijd, vroeger hadden uilen vaak een negatief imago. Uilen werden vaak ook beschouwd als ook brengers van slechts nieuws met hun felle kreten en hun nachtelijke verschijning. Die grote gele ogen zouden ook de maan weerspiegelen en droeg ook niet bij aan het goede imago. Zo erg als kerkuilen, die vaak door boeren aan schuurdeuren  werden gespijkerd om onweer en onheil af te wenden was het niet, maar de schrille kreten van steenuilen werden niet altijd gewaardeerd.

Grote gele ogen die de maan weerspiegelen

 

Ondertussen is het in de Achterhoek later geworden en neemt het licht snel af en de ISO waarden bij het fotograferen snel toe.  Het einde van onze fotosesssie.  Als we volgend jaar weer op dezelfde plek zijn, zullen we waarschijnlijk ook weer de uil met de 8 op zijn pootring zien.   

We nemen afscheid van Oliver en zijn ouders. Oliver zullen wij waarschijnlijk niet terugzien en we wensen dat hij mag opgroeien tot een mooie jonge Steenuil.

Close-up van volwassen Steenuil met nog levende muis