door Henk | okt 25, 2020 | Alle Berichten, Blog, Natuur |
In oktober gaan de damherten regelmatig op de vuist
Oktober is de maand van de Damhertenbronst. In de Amsterdamse Waterleidingduinen is dit een geweldig spektakel. Rond het vliegermonument is het een geluidszee van burlende herten. Dit jaar viel het hoogtepunt van de bronst in de herfstvakantie en doordat reizen naar het buitenland moeilijk is en veel mensen dus in Nederland bleven, was het extra druk. Maar het is ook wel de moeite waard. Het hele gebied heeft een bepaalde geur, die ook ’s avonds nog in je neus hangt. Maar aan het einde van de dag heb je wel het gevoel dat je iets bijzonders hebt meegemaakt. Een aanrader dus. Hier wat impressies van mijn middag in de duinen.
01 Twee burlende damherten
Normaal gesproken zie je hier alleen vrouwtjes en heel jonge mannetjes. Buiten de bronst slechts zelden een volwassen man. Die trekken zich terug in de beboste gedeelten en komen maar spoardisch tevoorschijn. In oktober komen ze dan massaal naar vaste plekken buiten hun rustgebied. Ze graven er kuilen, bakenen hun territorium af en burlen er op los.
2 Hert in vaste kuil, territoriumpje
3 Burlend Hert, het burlen klinkt overal
Het hoogtepunt is natuurlijk dat zij met elkaar op de vuist gaan. Nou ja op de geweien dus. In de beperkte tijd dat ik hier doorbracht zijn mij drie vormen van knokken opgevallen.
4 Knokkende herten
Eerst het dominante hert dat zijn kudde voor zichzelf wil houden. Hij heeft een roedel rond zich verzameld, die rondtrekt en die hij bewaakt. Komt er een andere man in de buurt, dan wordt die verjaagd. Het blijft hierbij meestal bij er hard achteraan rennen, tot een gevecht komt het vrijwel niet. Daarvoor is het hij te dominant.
5 Roedel herten met dominante Man
Dan de tweede vorm. Een soort territorium afbakenen. Territorium is hier een groot woord, het gaat meestal om een kuil. In het gebied waar de bronst voornamelijk plaatsvind, is de afstand tussen die kuilen maar beperkt, enkele tientallen meters. Een Duitse filmer, die hier voor televisieopnames al een week was, wees mij erop dat het donkere hert de hele week een bepaalde kuil in bezit had, die nu echter betwist werd door een licht hert. Er vonden schermutselingen plaats en uiteindelijk moest het donkere hert zijn plek afstaan. Wat zo aantrekkelijk aan die specifieke plek was, werd mij niet duidelijk, evenmin als de functie van zo een plek.
6 Licht en Donker hert betwisten een kuil
7 het Territorium gevecht
8 het Territorium gevecht gaat verder tussen de Bomen
9 Het lichte hert is de overwinnaar
10 De donkere moet zijn kuil afstaan en blaast luid burlend de aftocht
Dan de derde vorm, een soort vechttraining. Je ziet vaak twee jonge volwassen mannen samen rondlopen. Het lijkt erop of ze geen vaste plek hebben. Af en toe wordt er dan gevochten. Vervolgens lopen ze weer broederlijk verder en even later vindt er dan weer een knokpartijtje plaats.
11 Jonge mannen trekken samen op
12 En gaan regelmatig op de vuist
Dan nog wat aanvullende fotos
15 Klaar voor gevecht
16 Uitrekken
18 Een vredig tafereeltje om af te sluiten
En tenslotte. Ik heb ook nog een filmpje gemaakt en op YouTube geplaatst
Hier de link naar het filmpje Damhertenbronst in de AWD
door Henk | nov 3, 2015 | Alle Berichten, Blog, Natuur |
Portret Bok
AWD, ingang de Zilk
Als laatste van mijn drie blogs over de hertenbronst Het Damhert. De damhertenbronst vindt ongeveer in de laatste twee weken van Oktober plaats. De Amsterdamse Waterleidingduinen is de beste plaats om er getuige van te zijn. Dat is niet te ver bij mij vandaan, dus dit najaar ben ik er enkele keren geweest. Een van de plekken waar je grote aantallen damherten kunt zien, is het Eendenvlak bij de ingang de Zilk. Dus op een mistige morgen richting de Zilk gereden. Je kon nauwelijks vooruit kijken, en fotograferen was vrijwel onmogelijk. Ik had gehoopt op wat mooie plaatjes met grondmist, maar helaas. Nadat de zon opkwam kleurde de hemel prachtig rood en had ik toch mijn ‘geluksmomentje’.
Damherthindes bij het Eendenvlak
De zon werd krachtiger en het werd lichter. Voordeel van een beetje mist is wel dat je mooie kleuren krijgt. Deze twee dames lijken verwonderd te kijken naar die man die al zo vroeg door hun tuintje loopt. Ook meneer Damhert was aanwezig.
Damhertbok Eendenvlak
Het nadeel van het Eendenvlak is dat ook de herten je van grote afstand zien komen. Dus fotos van vechtende mannen zat er niet in. Ze waren vertrokken voordat ik op ‘fotoafstand’ was. Toch maar weer naar de bosjes achter de Oranjekom. Daar was het beter, met oa deze burlende bok.
Burlende bok bij de Oase
Je hebt hier echter altijd wel weer wat takken in beeld. De mannetjes waren niet alleen aan het burlen, maar af en toe kwam het ook tot een flink gevecht.
Vechtende bokken
Vechtende bokken
Het overwinnende mannetje staat triomfantelijk te kijken naar zijn tegenstander die op de loop gaat.
Overwinnaar
Verliezer gaat op de loop
Dit vechten is niet helemaal zonder gevaar, deze bok heeft een flink stuk van zijn gewei verloren.
Bok met half gewei
Wat mij opviel bij de damherten is, dat de mannen blijven grazen en eten. Dat had ik bij de Edelherten niet gezien, daar eten de mannen gedurende de bronst nauwelijks.
Grazende hindes is normaal
Maar grazende bokken tijdens de bronst?
Wel gelijk is, dat ze een kuil voorzichzelf graven en zich daarin af en toe terugtrekken om wat tot rust te komen.
Bok in rustkuil
Deze bronst van damherten is eigenlijk heel bijzonder. Dat werd mij later duidelijk. Ik raakte in gesprek met twee Belgische fotograferen die helemaal hiernaartoe waren gekomen om de bronst te fotograferen. Een dat hebben wij zomaar in onze achtertuin.
Burlende bok
Nog even ee een keer burlen en dan weer een jaartje wachten op dit mooie spektakel.
door Henk | okt 30, 2015 | Alle Berichten, Blog, Natuur |
Roedel edelherten
Het Edelhert is de grootste van de drie inheemse hertensoorten. Als de zomer voorbij is en de nachten kouder worden komt de bronst van de edelherten op gang. Het kan per gebied enkele weken verschillen, maar grofweg vindt de edelhertenbronst plaats in de laatste twee weken van september.
Edelhertgeit in heide.
Er vindt een aantal lichamelijke veranderingen plaats bij zowel vrouwelijke (Hindes) als mannelijke beesten (Bokken). De vrouwen worden in deze periode gedurende een dag drachtig. Het mannetje bevrucht het vrouwtje dan. Jagers noemen dat dat de hinde wordt beslagen. Vindt de bevruchting niet plaats op die dag, dan is het 18 dagen later weer raak en kan alsnog een poging worden gedaan.
Edelhertengeiten
Edelhert
Bij het mannetje is de lichamelijke verandering uiterlijk duidelijker zichtbaar. Uiteraard het imposante gewei. De nek zwelt op.
Om te imponeren haalt het mannetje het gewei door gras of hei en draagt dat dan vaak met zich mee.
Edelhertbok smijt gras en heide omhoog
Edelhert met hei en gras op gewei
Hij neemt modderbaden en beplast zichzelf om zijn geur nog duidelijker onder de aandacht te brengen.
Edelhert beplast zich
Ook is het mannetje nu in staat tot “Burlen” een soort imposant loeien, dat van ver is te horen in het bos. Hiermee geeft hij aan: “dit is mijn territorium en de hindes in dit gebied behoren aan mij”.
Burlend Edelhert
Burlend Edelhert
Dit territorium wordt sterk verdedigd naar andere dominante mannetjes. Als een ander mannetje zich aandient, wordt die verjaagd. Als het ook een sterk dominant mannetje betreft komt het soms eerst nog tot een gevecht. Indien het verschil in kracht en dominante groot is, wordt er niet eens gevochten, maar gaat het andere mannetje meteen op de loop.
Gedurende de bronst worden in het Nationaal Park de Hoge Veluwe allerlei bronst-aktiviteiten georganiseerd. O.a. worden er excursies gehouden, waarbij je vanuit wildkansels de bronst kan bekijken. Ook worden op bepaalde plekken de herten naar de randen van de rustgebieden gelokt, door voedsel neer te gooien.
Voeren herten tijdens bronst NPHV
Dit trekt ieder jaar weer grote aantallen fotografen. Het NP doet dit om de bronst voor iedereen zichtbaar te maken. Mijn persoonlijke theorie is ook dat ze hiermee willen voorkomen dat al die fotografen of eigen houtje het veld intrekken en dat op deze wijze de ‘narigheid’ wordt beperkt.
- Fotografen in het NPHV tijdens hertenbronst
Het is een bijzondere belevenis om tussen al die fotografen te staan. En ook het sociale aspekt is waard om te bekijken. Het is net een reünie. Sommigen komen met de hele familie, kamperen gedurende de bronst een aantal weken in de buurt en komen iedere dag rond 3 uur naar de Wildbaan op het NP de Hoge Veluwe. Er worden bekenden gegroet, nieuwe vrienden gemaakt, kortom een soort eigen subcultuurtje. Leuk om een keer gezien te hebben.
Hoe het ook zei, als dan de herten tevoorschijn komen, is het ondanks al die mensen, toch een speciale gebeurtenis.
Roedel geiten uittredend uit bosrand
Uiteraard zijn er meer plekken op de Veluwe waar bronst plaatsvindt en dan meer in de ‘echte wilde natuur’. Uiteindelijk spreekt mij dit meer aan. ’s Morgens heel vroeg als het nog donker is het bos, naar een open plek waar herten soms komen.
Edelhert in ochtendlicht, veluwe omgeving Hoenderloo
Als het dan wat mistig is en de zon langzaam opkomt is het geweldig om dan in de verte langzaam de contouren van een mannetjeshert te zien opduiken en het burlen te horen. Technisch misschien niet volmaakt, maar wel een van mijn favoriete fotos.
- Edelhert in ochtendmist omgeving Hoenderloo
Later op de dag wordt het een en ander duidelijker zichtbaar. Het mannetjes hert dat dan al enkele weken bezig is met de bronst begint vermoeid te raken. Er is al enkele weken niet gegeten. Even rustig in een kuil liggen en af en toe wat vermoeid burlen.
- Vermoeid edelhert in rustkuil
Edelhert burlend in rustkuil
Als begin oktober dan de bronst voorbij is, treedt de rust weer in in het bos. De roedels ontbinden zich, mannetjes trekken zich terug en verdragen elkaars aanwezigheid weer. In Juni van het jaar daarop worden de kalveren dan geboren en enkele maanden later begint het circus opnieuw. Ik hoop er dan weer op nieuw bij te zijn.
- Edelhertbok in heide, NPHV
door Henk | okt 11, 2015 | Alle Berichten, Blog, Natuur |
Ree, Damhert Edelhert
Meestal wordt bij hertenbronst gedacht aan de bronst van Edelherten zoals die midden september tot begin oktober plaatsvindt. Maar er zijn in Nederland nog twee inheemse herten die aan het einde van de zomer / begin van de herfst een brondt periode kennen. De eerste is het ree. De bronst daar vindt plaats van midden Juli tot begin Augustus. Tenslotte het damhert als laatste, van de 2e tot de 4e week van Oktober.
Reebok
Het ree is in Nederland het meest algemene hertensoort. Je kunt reeën in alle typen terrein tegenkomen, bos, weide etc. Het is moeilijk tellen, maar de schatting is dat er in Nederland meer dan 100.000 reeën voorkomen. Als je ’s morgens vroeg, of tegen zonsondergang het bos ingaat is de kans een ree tegen te komen vrij groot.
Edelhert
Edelherten, kun je vinden in de Oostvaarderplassen, in Limburg en uiteraard op de Veluwe. Gedurende de bronstperiode worden in het Nationaal Park de Hoge Veluwe de Edelherten gevoederd (hoewel we dat om de een of andere reden niet zo mogen noemen daar) en kun je ze heel goed bekijken.
Damhert, bok
Damherten komen in grote aantallen voor in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Geschat wordt dat er rond de 3200 damherten rondlopen in de AWD. De gemeente Amsterdam, als beheerder van het terrein heeft besloten dit aantal door afschot terug te brengen tot rond 800. Het argument hiervoor is, dat het huidige hoge aantal damherten leidt tot overbegrazing wat verminderde biodiversiteit tot gevolg heeft.
Hierboven de verschillende soorten bokken afgebeeld, hieronder de geiten. Dit als inleiding tot de volgende drie aparte blogs. De bronst van ieder van de drie soorten zal ik een aparte blog beschrijven met foto’s.
Reegeit tussen het Boekweit. Gooi.
Edelhertgeit in het Nationaal Park de Hoge Veluwe
Damhertgeit in de Amsterdamse Waterleidingduinen
door Henk | nov 9, 2021 | Alle Berichten, Blog, Landschap, Natuur |
Mooie herstkleuren
Dit jaar geen grote vakanties, maar wel wat korte uitstapjes. Bijvoorbeeld naar de Veluwe om te genieten van de herfst. Een huisje bij Hoenderloo is dan de ideale uitvalsbasis. Ik neem altijd wat voer mee voor mijn gevleugelde vrienden. Meteen bij aankomst wat voer gestrooid om te kijken of er belangstelling was en zowaar de koolmezen vlogen af en aan.
De tuintafel bewees goede diensten om dan maar een herfst-opstelling te maken om ze dan ook te fotograferen.
Koolmees
Naast de koolmezen bleken ook de boomklevers belangstelling te hebben en de andere ‘usual suspects’ zoals pimpelmezen en gaaien. Merels en vinken komen maar sporadisch op de tafel, die blijven liever op de grond.
Boomklever
Opeens gingen de koolmezen er vandoor en verscheen tot mijn verrassing een eekhoorn op de set. Hij of zij kwam regelmatig een nootje halen. Die werden niet gegeten, maar we zagen dat die meteen begraven werden als wintervoorraad. Leuk om te zien. Nadat er flink wat verstopt was (en door mij aangevuld) werd er ook gegeten.
Eekhoorn
Maar we waren ook gekomen om te wandelen. We hebben dit najaar nauwelijks storm gehad en daardoor blijven de bladeren lang aan de bomen. Dat levert mooie kleuren op. Nationaal Park de Hoge Veluwe is het ideale gebied om van deze mooie kleuren te genieten. Geen honden en als je zorgt dat je vroeg bent is het er erg rustig. Als er dan ook nog ochtendmist is, komt er een sprookjesachtige roze gloed over het landschap.
Laan in ochtendmist
Doordat je vroeg bent en het rustig is, heb je nu ook kans wild te zien. De bronst is afgelopen, de mannetjes hebben zich weer teruggetrokken en je maakt nu meer kans een roedel hindes te zien. Wij hadden een mooie ontmoeting.
Een vroege ontmoeting met een roedel Edelherten
Het schijnt dat we een droog najaar hebben gehad, ik begreep dat er in oktober nauwelijks Paddenstoelen waren. Nu is dat kennelijk ingehaald want ik heb er behoorlijk wat gezien. Ik heb vorig jaar een uitgebreide Paddenstoelen-gids gekocht om ze te leren herkennen, maar ondanks deze mooie gids herken ik eigenlijk nog maar steeds iets van vijf soorten. Hier hoort deze mooie Gele Koraalzwam bij. Maar veel verder ben ik niet gekomen, de andere twee van de foto: geen idee. Maar je kunt ook van Paddenstoelen genieten zonder ze bij naam te kennen. (denk ik dan maar).
Twee Paddenstoelen maar welke?
Tere onbekende schoonheid
Gele Koraalzwam
De drie dagen zijn voorbijgevlogen, maar met deze impressies blijft de herinnering bewaard.
Eekhoorn met Kardinaalsmuts
Goudgele Berk
Berkenstammen
