Grauwe-kiekendief-vrouw-poetsend-58242

In 2019 was er in de Balie in Amsterdam een lezingenreeks genaamd “Vogelen in de Balie”. In december was het onderwerp ‘De Grauwe kiekendief”.  Een aantal sprekers besprak een van de zeldzaamste nederlandse broedvogels, de Grauwe kiekendief. Bijna was die verdwenen als broedvogel in Nederland, of misschien was die zelfs al verdwenen, maar kwam die op bijna wonderbaarlijke wijze weer als broedvogel terug in Nederland. Zonder overdrijving zou je kunnen stellen dat deze terugkeer te danken is aan één man, Ben Koks, de akkervogel specialist in Nederland.  Hij was een van de bevlogen sprekers van die die avond, anderen waren Elvira Werkman, die een boek over Ben schreef: ”De Man Op De Dijk”. Verder de schrijver van “De Graanrepubliek” Frank Westerman waarin de ontwikkeling van Groningen tot Graanprovincie wordt beschreven. Relevant voor deze avond, omdat bijna alle Grauwe kiekendieven in de graanvelden van het Groningse Oldambt broeden. Verder was er ook Siegfried Woldhek, de beroemde tekenaar, die ter plekke een prachtige tekening maakte van de Grauwe kiekendief.

Het werd een boeiende avond, en ik zat (bijna) met open mond te luisteren en sindsdien was ik geïntrigeerd door deze zeldzame vogel. Maar ja, om die in het echt te zien moet je afreizen naar Groningen, moet je weten hoe en waar je moet zoeken en moet dit alles ook nog in een betrekkelijk korte periode plaatsvinden. Sinds 2019 is dat er helaas niet van gekomen. Maar ziedaar, in 2025 deed die mogelijkheid zich wel voor, we wilden nog een paar dagen op stap en ik stelde Sandra voor om voor mijn verjaardag een paar dagen in een B&B in Mitwolda te boeken. ’s Ochtends samen op pad om enkele borgen op het groningse platteland te bezoeken, ’s middags ging ik dan op zoek naar de Grauwe kiekendieven. Met wat tips op zak ging in op pad en zowaar, succesvol.  Boven de uitgestrekte graanvelden het onmiskenbare profiel van een vliegende kiekendief.

Uiteindelijk vond ik de plek waar genesteld werd en kon ik mij op geruime, veilige afstand in de auto installeren en een aantal uren deze fascinerende vogel bekijken. Vliegen, zitten poetsen, prooioverdracht, alles kon, weliswaar op flinke afstand, worden bekeken.

Hieronder wat impressies van mijn observaties.

De grauwe kiekendief is de kleinste van de nederlandse kiekendieven. Aan de onderzijde te herkennen oa aan de bandering van de ondervleugels. Verder lopen de vleugels uit in vier ‘vingers’ waar dat bij de Bruine en Blauwe er vijf zijn

Grauwe-kiekendief-man-vliegend-58876

De vrouw is bruin van kleur en lijkt daarmee erg op de Bruine en de Blauwe, maar ook hier zijn de vier vingers kenmerkend. Tov van de Bruine heeft de vrouw ook nog een bruine ‘stuit’, dit heeft ze gemeen met de vrouw van de Blauwe. 

Grauwe-kiekendief-vrouw-vliegend

Oorspronkelijk is de Grauwe kiekendief een grondbroeder van open vlaktes, moerasgebieden etc. Die zijn er in nederland steeds minder en het ging dus slecht. Tot er een aanpassing volgde en werden de graanvelden in Flevoland en Groningen ontdekt.

Grauwe-kiekendief-vrouw-landend-

Voor een broedplek is niet veel nodig, er worden enkele halmen opzij gebogen en ziedaar het nest is gereed

Grauwe-kiekendief-vrouw-op-nest

Maar een nest in het graan is gevaarlijk. Als het koren rijp is en het graan geoogst wordt, kunnen de nesten worden uitgemaaid. Door het goede werk van talloze vrijwilligers en bereidwillige akkerbouwers worden de nest in het voorjaar gezocht, van een markering voorzien en wordt er een kooi omheengezet om bv vossen te weren. Het maaien wordt uitgesteld of er wordt omheen gemaaid tot de jongen zijn uitgevlogen.

Grauwe-kiekendief-vrouw-in-graanveld-  Onder de poten is nog juist de nestkorf te zien.

Grauwe-kiekendief-vrouw-poetsend

Om zo vanuit de mobiele schuilhut (de auto) deze prachtige vogels een tijd te  kunnen observeren, is werkelijk een genot. Het weer werkte mee, gesluierd en een beetje grauw, dus goed voor de kleuren.

Er wordt nog veel onderzoek gedaan naar de Grauwe kiekendief om het dier nog beter te beschermen. De vogels worden in de nesten geringd en soms van een zender voorzien om trekroutes zichtbaar te maken. De kiekendief man heeft een zender op de rug. Er zijn er verschillende ik vermoed dat dit “Herman”, op de website van de werkgroep Grauwe kiekendief is zijn de gezenderde vogels te volgen.

Grauwe kiekendief man met zender58873

Als er dan ook nog wordt gevlogen kan de middag niet meer stuk